Het Landelijk Kwaliteitsbureau

Na een pilotperiode van drie jaar heeft het Landelijk Kwaliteitsbureau CBM (hierna: LKB) sinds 1 januari 2019 formeel bestaansrecht gekregen binnen de Rechtspraak. Het LKB voert ten behoeve van de rechtbanken de kwaliteitscontroles uit op grond van het Besluit Kwaliteitseisen CBM (hierna: Besluit).

Om te controleren of curatoren, bewindvoerders en mentoren (hierna: uitvoerders) aan de kwaliteitseisen voldoen, worden door het LKB diverse controles uitgevoerd. De meest omvangrijke controle die het LKB uitvoert is de handhavingscontrole. Iedere uitvoerder moet jaarlijks middels een handhavingsverzoek aantonen (nog steeds) aan de kwaliteitseisen te voldoen. Het aantal handhavingscontroles dat het LKB uitvoert, stijgt jaarlijks. Dit komt omdat het aantal uitvoerders dat wordt toegelaten nog altijd groter is dan het aantal dat (al dan niet vrijwillig) stopt. Het LKB verwacht over 2020 ruim 2.000 handhavingscontroles uit te voeren.

De afgelopen jaren laten zien dat slechts ten aanzien van een klein percentage wordt geconcludeerd dat niet aan de kwaliteitseisen wordt voldaan. Dit ligt in de meerderheid van de gevallen aan de financiële situatie van de uitvoerder. De uitvoerder blijkt bijvoorbeeld niet of niet voldoende in staat te zijn aan zijn (kortlopende) verplichtingen te voldoen. Er is dan sprake van een continuïteitsrisico, dat bijvoorbeeld zou kunnen leiden tot een faillissement van de uitvoerder. Dit heeft gevolgen voor de rechthebbenden; een groep die juist beschermd dient te worden.

Als het LKB concludeert dat niet aan de kwaliteitseisen wordt voldaan, betekent dit niet automatisch dat een uitvoerder wordt ontslagen in (al) zijn lopende zaken. Het LKB gaat namelijk niet over de (niet-) benoembaarheid van een uitvoerder. Dit is voorbehouden aan de toezichthoudende rechtbank.

Om de kwaliteitscontroles zo goed mogelijk uit te kunnen voeren, is in de loop van de jaren het aantal controles uitgebreid. Het verzoek tot heroverweging is een ‘controle’ die het LKB dit jaar heeft toegevoegd. Wanneer een opleidingstoets of een toets nieuwe medewerker op basis van de opleiding wordt afgewezen, kan het verzoek worden ingediend dit oordeel te heroverwegen. Het Besluit kent geen rechtsmiddel dat ingesteld kan worden tegen de afwijzing. Door het verzoek tot heroverweging te introduceren wil het LKB hierin tegemoetkomen. Bij een verzoek tot heroverweging kijkt een aan het LKB verbonden kantonrechter opnieuw naar het verzoek. Dit is uiteraard een andere kantonrechter dan de kantonrechter die het verzoek in eerste instantie heeft beoordeeld. Indien deze kantonrechter, eventueel op basis van aanvullende stukken, van oordeel is dat wel aan de opleidingseis wordt voldaan, kan de betreffende persoon alsnog worden toegelaten als curator, (assistent-) bewindvoerder of mentor. Om de kwaliteitscontroles nog efficiënter uit te kunnen voeren wordt op dit moment gewerkt aan een nieuw controlesysteem voor het LKB in het digitale systeem Toezicht. De rechtbanken werken thans in Toezicht en ook het landelijk register van professionele uitvoerders is voor de rechtbanken te raadplegen in Toezicht. Een van de doelen van het LKB is, dat uitvoerders in de toekomst de stukken ten behoeve van de kwaliteitscontroles via Toezicht in kunnen dienen zodat deze niet langer per e-mail ingediend hoeven te worden.

Vooralsnog blijft de taak van het LKB beperkt tot het uitvoeren van de kwaliteitscontroles aan de hand van het Besluit. Aangezien de uitvoering van de kwaliteitscontroles door het LKB heeft geleid tot meer uniformiteit, efficiëntie en borging van expertise is het niet ondenkbaar dat de taak van het LKB in de toekomst kan worden uitgebreid. De mogelijkheden hiertoe zullen onderzocht moeten worden.

Het LKB deelt daarnaast graag nog een aantal actualiteiten (2021/2022):

De opleidingslijst voor bewindvoerders is gedeeltelijk herzien. Aanleiding hiervoor is geweest dat het LKB steeds vaker ziet dat de inhoud van opleidingen (al dan niet met dezelfde naam) verschilt per opleidingsinstituut. Indien een opleiding niet op de lijst met passende opleidingen voorkomt, dient te allen tijde aan de hand van het vakkenpakket een opleidingstoets door het LKB plaats te vinden. De uitkomst hiervan kan zijn dat de opleiding passend is, passend is te maken met een aanvullende cursus of niet passend is.

De opleidingslijst voor mentoren wordt op dit moment om dezelfde reden herzien.

  • Vanaf heden volstaan diploma’s van alle geaccrediteerde Mbo 4-opleidingen om aan de opleidingseis voor een assistent-bewindvoerder te voldoen. Indien iemand die eerder is afgewezen op grond van het nieuwe beleid wel aan de opleidingseis voor een assistent bewindvoerder voldoet, kan er opnieuw om toelating worden verzocht.
  • De functieaspecten waarop wordt getoetst ten behoeve van het verkrijgen van een VOG, zijn uitgebreid. Vanaf heden dient daarom gebruik te worden gemaakt van een nieuw aanvraagformulier. Dit formulier is te vinden op de website.
  • In verband met de situatie rondom Corona is het toegestaan de audit door de accountant op afstand te laten plaatsvinden in het geval bij een controle op locatie de 1,5 metermaatregel niet gewaarborgd kan worden. De landelijke Expertgroep CBM heeft bepaald dat de 1,5 meter-maatregel leidend is voor de vraag of de controle op afstand mag (blijven) plaatsvinden. Het afschaffen van de 1,5 meter-maatregel met ingang van 25 september 2021 betekent dat de audit vanaf dat moment niet meer op afstand mag plaatsvinden. Mocht de 1,5 meter-maatregel op enig moment weer van kracht worden, dan is de audit op afstand wel weer toegestaan in het geval bij een controle op locatie de 1,5 meter-maatregel niet gewaarborgd kan worden.